Elke dag een goed gesprek met de klas
‘Voelen jullie je altijd thuis in deze klas?’ Docent Jessy van Rijn is aan het woord. Het is dinsdagochtend half 9 en klas 1b van het openbare Gilde College in Hengelo heeft zoals elke dag mentorles. Aan de hand van het lesmateriaal Goedemorgen! voert Van Rijn vandaag een gesprek over de betekenis van ‘samen’. Het is stil in de klas na Jessy’s vraag. Dan gaat er één vinger omhoog. ‘Ik niet altijd,’ geeft één leerling toe.
De les begon met een kort filmpje. Hierin zijn een schaar, een papiertje en een steen te zien, die alle drie door hun soortgenoten gepest worden. Het papiertje neemt het echter op voor de schaar en de steen biedt hulp aan het papier. Vervolgens vormen ze een nieuwe vriendengroep. De klas praat over het filmpje door. Dat begint heel klein: welke personages zie je? Hoe helpen ze elkaar? Dan trekt Van Rijn het gesprek breder. Gebeurt dit ook in de klas? Ben je alleen ‘samen’ met mensen die hetzelfde zijn? De leerlingen zijn verrassend open en vertellen hoe ze het ooit opnamen voor hun broertje of voor een klasgenoot. En ze bedenken hoe ze die ene klasgenoot die zich niet altijd thuis voelt in de klas kunnen helpen, door vaker naast haar te gaan zitten.
Zwarte Piet
In het eerste half uur mentorles op het Gilde College wordt altijd aandacht besteed aan mediawijsheid, loopbaanoriëntatie en de ‘waan van de dag’. Voor dat laatste gebruikt de docent het materiaal van de website Goedemorgen!. De filmpjes, opdrachten en teksten zijn gemaakt om de brede actualiteit te bespreken. Dat zijn onderwerpen op het gebied van burgerschap en sociaal-emotionele ontwikkeling. Vaak sluiten ze aan op het nieuws van de dag. Zoals die keer dat het over de moord op Anne Faber ging, wat diepe indruk maakte op de leerlingen. Of die pittige discussie die ze voerden over Zwarte Piet, waarbij iedereen door elkaar schreeuwde. Over de vraag wat het nut van zo’n discussie is, moeten de leerlingen even nadenken. ‘Ik denk dat iedereen het met elkaar eens moet worden,’ zegt Shannen (13). ‘Maar dat is onmogelijk,’ stelt Duco (13). Volgens hem is het belangrijk dat iedereen gehoord wordt. De anderen zijn het daarmee eens. ‘Maar dat is wel lastig als iedereen zijn mening wil geven!’ vult Fabiënne (13) aan.
Eigen mening
Dat de leerlingen om hun mening gevraagd wordt, is iets wat bij andere vakken niet vaak voorkomt. Dat is dus best een beetje wennen. En sommige onderwerpen zijn lastiger dan andere. ‘Het onderwerp van vandaag, samen, hebben we ook al vaak op de basisschool gehad, dus dat was makkelijk,’ zegt Sefa (12). Ook de anderen vinden dat ze vanochtend weinig nieuws hebben geleerd. Toch vinden ze ‘erbij horen’ wel een belangrijk onderwerp, omdat er nog steeds gepest wordt - in de klas en online. ‘En sinds vanochtend weet ik wat mijn klasgenoten hierover vinden,’ zegt Fabiënne. ‘Dat wist ik gisteren nog niet.’
Vliegje
Soms komen leerlingen de klas al binnen met het nieuws van de dag, zoals bij Anne Faber. Maar veel onderwerpen zijn helemaal nieuw voor ze. Zo is Van Rijn blij met de aandacht voor wereldreligies in het materiaal. Zoals het stukje over het Indiase jaïnisme, waarvan de aanhangers niet alleen vegetariër zijn, maar zelfs een mondkapje dragen om niet per ongeluk een vliegje in te slikken. ‘De leerlingen raakten daar niet over uitgepraat - het sprak erg aan! En voor ons als docenten was het ook helemaal nieuw. Leuk!’ vindt Van Rijn.
Voorkennis
Volgens van Rijn is er een groot verschil in wat leerlingen van huis uit meekrijgen. Vaak ontbreekt de voorkennis en moet er nog veel uitgelegd worden, zeker wanneer het gaat over politiek. Het is dan fijn dat ze meer tijd heeft dan Goedemorgen! voorschrijft, want ze vindt het belangrijk dat leerlingen hier op school iets van meekrijgen. Het materiaal van Goedemorgen! is in principe gemaakt voor korte gesprekken van tien minuten, terwijl het Gilde College een half uur op het rooster heeft staan. Van Rijn bedenkt er daarom altijd extra vragen en invalshoeken bij. Ze bekijkt de drie onderwerpen die per dag worden aangeboden en kiest er dan een uit. Vaak kiest ze iets met een filmpje, omdat dat aanslaat bij de leerlingen. Ook houdt ze rekening met de leeftijd. Een onderwerp als #metoo vond ze bijvoorbeeld te zwaar voor de brugklas.
Goede sfeer
De school is blij dat het gesprek over de actualiteit dankzij het abonnement op Goedemorgen nu een vaste plek op school heeft en wil het brugklas-experiment graag uitbreiden. Als het aan teamleider André van Weeghel ligt, wordt Goedemorgen! schoolbreed ingezet, maar voorlopig worden de lessen alleen in de onderbouw gegeven. Of de leerlingen dat net zo leuk vinden als de docenten? ‘Leuk is niet het goede woord, want school is niet leuk,’ zegt Duco. Maar de mentorles elke ochtend werkt wel heel goed. Dat is goed te merken aan de sfeer in de klas!
Aan de slag met Goedemorgen?
Met Goedemorgen! werk je als docent aan burgerschap en sta je stil bij de actualiteit. Het materiaal volgt een thematische aanpak, waarbij je dagelijks uit drie items kunt kiezen. Er wordt een beknopte tekst aangeboden met achtergrondinformatie en didactische tips. Er staan altijd gespreksvragen en/of oefeningen bij en vaak een link naar een filmpje.
Je kunt dit schooljaar nog met je hele school met Goedemorgen! aan de slag voor een vast bedrag van 600 euro. Leden van VOS/ABB krijgen 150 euro korting en betalen dus slechts 450 euro!
Dit artikel is gepubliceerd in Naar school! (februari 2018), een uitgave van VOS/ABB.
