Melkstaking
Hoe gevaarlijk het ook was, de werknemers van Machinefabriek Stork kwamen in opstand tegen deze Arbeitseinsatz. Op 29 april 1943 stopten ze met werken. Femy Hoogenboom was telefoniste bij deze Stork-fabriek in Hengelo. Zij belde allerlei andere bedrijven in het land en riep ze op om mee te doen aan de staking. Uiteindelijk legden meer dan 500.000 mensen het werk neer. Fabrieksarbeiders en mijnwerkers staakten, het personeel van Philips legde het werk neer en boeren leverden uit protest geen melk aan de zuivelfabrieken. Niemand wilde gaan werken in de Duitse oorlogsindustrie.
De Duitse bezetters grepen hard in. Ze waren bang dat er steeds meer mensen zouden gaan staken. Er vielen honderden doden en gewonden. Op 3 mei gingen de mensen daarom toch maar weer aan het werk.
Het is nu tachtig jaar geleden, maar de gevolgen van de staking worden nog steeds gevoeld. Nabestaanden vertellen wat er met hun opa’s en ooms is gebeurd. De lichamen van tweeënvijftig mensen zijn nooit teruggevonden. Ingenieur Frederik Loep, bijvoorbeeld, werd op 4 mei in de bossen bij Hengelo doodgeschoten door de Duitsers. Niemand weet waar.
Toelichting voor de docent
De Melkstaking was de grootste staking van Nederland. In Rotterdam, Den Haag en Amsterdam werd niet gestaakt. Daar waren de gevolgen van het neerslaan van de Februaristaking nog voelbaar. De Melkstaking begon in Twente, breidde zich uit naar Drenthe en Groningen, naar de mijnen in Limburg, naar fabrieken in Gelderland en Utrecht en tenslotte naar Friesland.
De staking werd een keerpunt in de oorlog. Het verzet kreeg een enorme impuls nadat een bredere laag van de bevolking oog kreeg voor de terreur en het harde optreden van de bezetter.
Actrice Johanna ter Steege heeft momenteel een theaterspektakel op Evenementenlocatie Vliegveld Twenthe over dit onderwerp. De voorstelling heet De vergeten Twentse lente.
-
Lees de tekst voor.
-
Bekijk het fragment over De vergeten Twentse lente (4’35).
-
Bespreek de vragen.
-
Je kunt er ook voor kiezen om de filosofische vraag te bespreken in een filosofisch gesprek. Daarbij is het belangrijk dat leerlingen argumenten aandragen voor hun mening en dat ze luisteren naar elkaar. Jij als docent bent de neutrale gespreksleider. Vraag bij ieder argument steeds door. Een handleiding voor zo’n gesprek vind je hier.
De vergeten Twentse lente
Filosofische vraag
Kun je van de geschiedenis leren wat je in de toekomst moet doen of laten?
Vragen voor in de klas
-
Hoe zou het komen dat de Melkstaking bijna vergeten lijkt?
-
Is het belangrijk om nog steeds aandacht te besteden aan die staking?
-
In het filmpje zegt Johanna ter Steege: ‘In de oorlog was er saamhorigheid. Nu we in vrijheid leven, lijken we maar moeilijk te kunnen omgaan met elkaar.’ Wat vind je van die uitspraak?
-
Acteur Laus Steenbeeke zegt: ‘Je bent er voor elkaar, niet alleen voor jezelf.’ Hoe zie jij dat?
Geschreven door: Hilde van Halm
Foto door: © Mx Lucy | Wikimedia Commons
In de Tweede Wereldoorlog werd Nederland bezet door de Duitsers. De Duitsers wilden Nederlandse mannen dwingen om in Duitse fabrieken te werken. Als je dat weigerde, was je je leven niet zeker.
Vaardigheid
Kritisch denken / Filosoferen / Empathisch vermogen
Probeer Goedemorgen! nu gratis
Wil je op school meer aandacht besteden aan de actualiteit in de klas, maar weet je niet altijd hoe? Of zoek je naar een manier om bij alle vakken meer tijd te besteden aan burgerschap? Dan is de Goedemorgen-app iets voor jullie school!
En we hebben goed nieuws, want je kunt het materiaal vier weken gratis uitproberen. Vraag nu jouw proeflicentie aan en maak uitgebreid kennis met Goedemorgen!